Dünya uygarlık tarihine damgasını vuran,
Anadolu ve Mezopotamya uygarlıklarının
kesiştiği Kent: SİİRT. ..
Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyetin kuruluşuna katkıda bulunan Siirt, Cumhuriyet'in kurulması ile birlikte, il olma şerefini kazanmıştır.
Güzel Yurdumuzun, Güneydoğusunda yer alan Siirt, 300.000 civarında nüfusa ve 6.186 km2'1ik yüzölçümü içinde Tillo (Aydınlar), Baykan, Eruh, Kurtalan, Şirvan ve Pervari ilçeleri ile tarihi zenginlik ve doğal güzellikleri açısından, adeta birbirleri ile yarışmaktadır.
İstanbul'a 1.564, Ankara'ya 1.113 ve İzmir'e 1.616 km. uzaklıkta bulunan Siirt'e kara, hava ve demiryolu ile ulaşmak mümkündür. Haydarpaşa Garı'ndan kalkan expresler, Siirt'e 30 km. uzaklıktaki Kurtalan ilçemize kadar gelirken, Siirt'e 1 O km. uzaklıkta bulunan Havaalanımıza düzenlenen uçak seferleri ile de İlimize gelinebilir.
1500 tarihlerinde Şerefhan Beyliği toprakları içinde bulunan Kurtalan İlçesi Osmanlı sınırları içine girdi.Kurtalan “Garzan” adıyla Siirt’in eski kazalarından biridir. Ancak yerleşim yeri birkaç defa değişmiş, 1938 yılında adının “Kurtalan”, yerinin de Mısrıç Köyü olarak değiştirilmesi bir kanunla kabul edilmiş, 1944 yılında tren yolu hattının Mısrıç Köyü’ne ulaşmasıyla İlçe Merkezi oraya taşınmıştır.
Doğusunda Siirt İli, batısında Beşiri, güneydoğusunda Eruh, güneybatısında Hasankeyf İlçeleri bulunmaktadır. İlçe’nin doğusunda Başur Çayı, batısında Garzan Çayı ve güneyinde Botan Çayı doğal olarak idari sınırları belirlemektedir. Toplam yüzölçümü 669.25 Km2’dir. Nüfus yoğunluğu Km2 başına 145 kişidir. İlçe’nin rakımı 670 M.’dir.
Baykan İlçesi, 20.05.1938 tarih ve 3393 sayılı kanunla halen İlçe Merkezi’ne bağlı köy durumundaki Tütenocak’ta (Koh) kurulmuştur. 1949’da İlçe Merkezi, Diyarbakır-Bitlis devlet karayolu üzerinde bulunan tarihi bir geçmişe sahip olan “Havil Hanları” Mevkii’ne nakledilmiştir. Daha sonra İlçe’nin adı Baykan olarak değiştirilmiştir. Genel olarak ilçe ekonomisi bahçe tarımı ve hayvancılığa dayanır. Nakliyecilik de önemli bir gelir kaynağıdır. İlçe arazisinin büyük kısmının dağlık ve engebeli olması nedeniyle hububat ekimi çok azdır. Ekimin yapıldığı yerlerde buğday, mercimek ve arpa üretilmektedir. Bunun yanısıra en küçük düzlük alanlarda bile verimli bir şekilde üretilen sebzeler (domates, patlıcan, soğan ve salatalık) civar il ve ilçelerde büyük pazar bulmaktadır. İlçe’nin bazı köylerinde tütün ekimi, fıstıkçılık ve arıcılık yapılmaktadır.
Eruh’un kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, Eruh M.Ö. 1000 yıllarından itibaren Urartu, daha sonra Med, Pers, Selçuk ve İslam İmparatorlukları hakimiyetinde kalmış olup, Yavuz Sultan Selim zamanında bölge ile birlikte Osmanlı topraklarına katılmıştır. Siirt İli’nin en eski ilçelerinden biri olduğu Hicri 1288, Miladi 1872 tarihli Diyarbekir Salnamesi’nde (yıllıkta) Siirt Sancağı’na bağlı 4 kaza arasında Eruh Kazasıda sayılmakta; Zilan, Dergül ve Pervari adlarında 3 nahiyenin bağlı olduğu, Hicri 1315, Miladi 1899 tarihli Bitlis Salnamesi’nde; Eruh’un Siirt Sancağı’na bağlı bir kaza olduğu Dergül, Lodi ve Fındık adlarında 3 nahiyesinin bulunduğu kaydedilmekte olup, her iki tarih arasında Pervari Nahiyesi’nin Eruh’tan ayrılarak ayrı bir ilçe haline geldiği anlaşılmaktadır.
Tillo İlçesi 3647 sayılı kanunla 18 Mayıs 1990 tarihinde ilçe olmuştur. Tillo’nun Süryanice manası “Yüksek Ruhlar” ‘dır. 1514’te Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Seferi sonunda Osmanlı egemenliğine geçen İlçe, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren Siirt İli’ne bağlı bir bucaktı. Tillo Daha sonra ilçe olmuştur. İlçe’de İsmail Fakirullah Hz. ve İbrahim Hakkı Hz. gibi ilim adamları ve mutasavvıfların yaşamış olması İlçe’yi kültür açısından önemli kılmaktadır.
Pervari Osmanlı İmparatorluğu zamanında, Tanzimat'tan sonra 1852 yılında Siirt Sancağının Eruh Kazası'na bağlı bir nahiye olarak mülki taksimatta yer almıştır. Cumhuriyetten önce ilçe olduğu bilinmekte ise de, ilçe oluş tarihi kesinlikle saptanamamıştır. Pervari İlçesi Siirt İli'nin kuzeydoğusunda yer almaktadır.
Şirvan; düz arazide bağlı, bahçeli, akarsulu, Cami ve Medreseli, han, hamam, çarşı ve çarşı mamur bir kasabadır. Eski ismi Küfre olan Şirvan, 1871 tarihi Diyarbakır salnamesinde Siirt Sancağına bağlı dört kazadan olduğu. Küfre Beyliği Şirvan da uzun süre egemenliğini sürdürüyor.